Pojawiające się w mediach informacje o kolejnych tragediach i kryzysach, jakie mają miejsce na świecie, budzą rozmaite emocje. U dzieci reakcją na takie wydarzenia może być strach, niepokój i smutek oraz potrzeba bezpieczeństwa, którego szukają u rodziców i opiekunów. Przygotowaliśmy kilka wskazówek, jak rozmawiać z dzieckiem o wojnach i konfliktach, aby zapewnić mu potrzebne wsparcie.
1. Sprawdź, co dziecko wie i dowiedz się, co czuje
- Wybierz czas i miejsce, które pozwolą na swobodną rozmowę. Staraj się unikać rozmów na trudne tematy tuż przed snem.
- Zacznij od pytania, co dziecko wie o danej sytuacji i jak się z tym czuje. To okazja, aby skorygować wszelkie niedokładne informacje, które twoja pociecha mogła przeczytać w internecie bądź usłyszeć w telewizji, w szkole czy od znajomych.
- Nie lekceważ obaw dziecka, nawet jeśli usłyszysz pytanie, które może ci się wydać przesadzone. Młodsze dzieci czasem nie odróżniają obrazów na ekranie od swojej własnej rzeczywistości, dlatego mogą czuć zagrożenie nawet w przypadku, gdy konflikt toczy się w odległym miejscu. Spróbuj dowiedzieć się, dlaczego dana kwestia martwi twoje dziecko – jeśli zrozumiesz, skąd bierze się jego lęk, będzie ci prościej je uspokoić.
2. Zachowaj spokój i dostosuj rozmowę do wieku dziecka
- Dzieci mają prawo wiedzieć, co dzieje się na świecie, ale dorośli mają obowiązek je chronić. Spokojnie opisuj sytuację, używając języka odpowiednego do wieku dziecka i obserwuj jego reakcje.
- To normalne, że ty także możesz odczuwać smutek lub zmartwienie, kiedy mówisz o tragicznych wydarzeniach. Pamiętaj jednak, że dziecko przejmuje twoje emocje, więc staraj się nie dzielić swoimi obawami. Mów spokojnym głosem i zwracaj uwagę na mowę ciała, taką jak mimika twarzy.
- W miarę możliwości zapewnij dziecko, że jest bezpieczne. Powiedz mu, że wiele osób na całym świecie stara się powstrzymać konflikt i dąży do pokoju.
- Pamiętaj, że nie musisz znać odpowiedzi na każde pytanie. Możesz powiedzieć, że musisz sprawdzić dane zagadnienie lub wykorzystać to jako okazję do wspólnego znalezienia odpowiedzi. Korzystaj ze stron internetowych zaufanych mediów bądź organizacji. Wyjaśnij dziecku, że niektóre informacje w internecie nie są prawdziwe i że ważne jest znalezienie wiarygodnych źródeł.
- Dostosuj poziom rozmowy do wieku dziecka. W rozmowie z kilkulatkiem pomocne może być rysowanie czy opowiadanie historii, które pomogą mu zrozumieć temat.
3. Okaż empatię i nie stygmatyzuj
- Konflikt może nieść ze sobą uprzedzenia i dyskryminację – wobec ludzi, religii czy kraju. Rozmawiając z dziećmi, unikaj etykietowania i oskarżycielskiego tonu.
- Zachęcaj dziecko do okazywania współczucia, na przykład wobec rodzin zmuszonych do ucieczki z domów i przypomnij, że każdy zasługuje na życie w bezpiecznym otoczeniu.
4. Skoncentruj się na tych, którzy pomagają
- Ważne jest, aby dzieci wiedziały, że ludzie pomagają sobie nawzajem poprzez akty odwagi i życzliwości. Znajdź pozytywne historie, które zobrazują te przykłady.
- Wspólnie zastanówcie się, jak można okazać solidarność z ofiarami lub wesprzeć poszkodowanych – to pomaga rozwijać empatię oraz daje poczucie sprawczości.
5. Zakończ rozmowę, okazując troskę
- Przez zakończeniem rozmowy upewnij się, że nie zostawiasz dziecka z poczuciem lęku, bezradności bądź niepokoju.
- Przypomnij mu, że ci na nim zależy i że zawsze może do ciebie przyjść, kiedy czuje strach bądź smutek.
6. Regularnie sprawdzaj stan dziecka
- Po zakończeniu rozmowy upewniaj się co jakiś czas, jak czuje się twoje dziecko i czy ma nowe przemyślenia na ten temat.
- Zwracaj uwagę na zmiany w zachowaniu lub samopoczuciu dziecka – lęk może powodować bóle brzucha i głowy, koszmary senne lub trudności z zasypianiem.
- Jeśli zauważysz, że twoje dziecko wykazuje objawy lęku przez dłuższy czas, możesz poszukać specjalistycznego wsparcia. Możecie także wspólnie wykonywać czynności, które pomagają rozładować stres, takie jak ćwiczenia oddechowe.
7. Ogranicz natłok informacji
- W przypadku młodszych dzieci zwróć uwagę, na to, jakie wiadomości słyszą w domu z telewizji i radia. Rozważ wyłącznie mediów, kiedy dzieci są w pokoju. Jeśli twoje dziecko jest starsze, zwracaj uwagę na to, z jakich mediów korzysta i na jakie strony internetowe wchodzi.
- Zastanów się, jak rozmawiasz o konflikcie z innymi dorosłymi, kiedy dziecko jest w pobliżu.
8. Zadbaj o siebie
- Daj sobie czas na przetworzenie trudnych emocji.
- Znajdź czas na czynności, które pomogą ci się zrelaksować i odzyskać energię. Jeśli zadbasz o siebie, będziesz lepszym wsparciem dla dziecka.
- Poproś o pomoc, jeśli jej potrzebujesz.
