UNICEF Polska – pomagamy dzieciom

Bycie nastolatkiem wiąże się z wieloma intensywnymi emocjami, z którymi czasami trudno sobie poradzić. Poznaj zalecenia eksperta w dziedzinie psychologii młodzieży i dowiedz się, jak wspierać swoje dziecko w radzeniu sobie z trudnymi lub intensywnymi uczuciami i wybuchami emocjonalnymi.

Uwaga: Poniższe ogólne wskazówki mogą pomóc większości rodziców w trudnych sytuacjach, ale niektóre napady złości lub wybuchy emocji są związane z zaburzeniami rozwojowymi, takimi jak opóźniony rozwój umiejętności językowych, problemy ze słuchem lub wzrokiem, czy problemy behawioralne, które mogą wymagać bardziej ukierunkowanego wsparcia z pomocą odpowiedniego specjalisty. Skontaktuj się z ekspertem, jeśli obawiasz się, że silne emocje twojego dziecka mogą wskazywać na głębsze problemy. 

Czym jest wybuch emocjonalny? 

Wybuchy emocjonalne mogą wystąpić zarówno u młodszych, jak i starszych dzieci. Dzieje się tak, gdy dziecko jest całkowicie przytłoczone przez emocje, którymi mogą być m.in. strach, złość, frustracja.

Jak wygląda wybuch emocjonalny u nastolatków? 

Kiedy dzieci zdolne opisać swoje emocje stają się przytłoczone, mogą zacząć szlochać, nadmiernie szybko oddychać lub krzyczeć. Nastolatki są mniej skłonne do wybuchów w miejscach publicznych, ponieważ same odczuwają zakłopotanie. O wiele bardziej prawdopodobne jest, że do wybuchu dojdzie w domu. Na przykład, nastolatek może wytrzymać cały dzień w szkole, a potem wrócić do domu i dać upust emocjom.

Co należy zrobić, gdy nastolatek ma wybuch emocjonalny? 

Poznaj dziewięć praktycznych kroków, aby pomóc nastolatkowi poradzić sobie z wybuchem emocjonalnym. Zrób pauzę między każdym kolejnym krokiem, aby sprawdzić, czy zadziałał. Jeśli nie, przejdź do następnej wskazówki. 

1. Słuchaj bez przerywania 
Starsze dzieci mogą mieć wybuchy emocjonalne, które obejmują mówienie w bardzo przygnębiający sposób o tym, co im doskwiera. W takich momentach kluczem jest pozwolenie im po prostu się wygadać. Często dorośli, mając  dobre intencje, wkraczają do akcji lub coś sugerują, zapominając, że wyrażanie emocji samo w sobie przynosi ulgę. 

2. Okazuj szczerą empatię 
W większości przypadków słowne wyrażanie emocji przynosi młodej osobie ulgę. Po uważnym wysłuchaniu możemy dalej wspierać naszych nastolatków, oferując im po prostu empatię. Dorośli mogą spróbować powiedzieć coś w stylu „to okropne” lub „bardzo mi przykro, że tak się stało”. 

3. Potwierdź, że negatywne odczucia są normalne
Potwierdzanie jest bardzo skuteczną metodą, szczególnie w przypadku nastolatków. Młodzi ludzie czasami martwią się, że coś jest nie tak z ich uczuciami, ponieważ ich emocje bywają bardzo silne. Podczas gdy młoda osoba jest po części bardzo zdenerwowana, jest także częściowo nieco przerażona tym, jak silne mogą być jej emocje.

Ogromną ulgę przynosi nastolatkom, gdy dorośli mówią: „Twoje uczucia mają sens i rozumiem, dlaczego tak reagujesz.”. Jeśli zamiast tego dorośli powiedzą: „Dlaczego tak się tym przejmujesz? Inni ludzie mają gorzej niż ty, prawda?”, efekt końcowy dla młodego człowieka jest taki, że nadal czuje się źle, ale teraz ma również poczucie winy. Innymi słowy, próba zmiany perspektywy nastolatka nie zawsze jest tak pomocna, jak na to liczą rodzice. 

4. Wsparcie w radzeniu sobie z emocjami
W większości przypadków te trzy pierwsze kroki wystarczą, aby pomóc dziecku. Jeśli jednak nie przyniesie to wystarczającej ulgi, możemy odejść od pomagania nastolatkom w wyrażaniu ich uczuć i pomóc im w odzyskaniu kontroli nad emocjami. Jednym ze sposobów jest pomoc w uspokojeniu się. Porozmawiaj z nastolatkiem o rzeczach, które może zrobić, aby poczuć się lepiej, takich jak głębokie i powolne oddychanie.

Oddychanie brzuchem jest bardzo uspokajające i pomaga nam wciągnąć tlen głęboko do płuc. Ten prosty proces obejmuje trzy kroki: 

• połóż dłoń na brzuchu;
• weź 5 głębokich oddechów, poświęć 5 sekund na wdech i 5 sekund na wydech, wdychając powietrze nosem i wydychając ustami;
• wyjaśnij, że podczas wdechu delikatnie nadmuchujemy brzuch jak balon, a podczas wydechu powietrze powoli uchodzi z balonu. 
   

5. Dodawanie pewności w sposób nielekceważący emocji
Spróbuj okazać swoje wsparcie, mówiąc na przykład: „To trudne, ale to silne uczucie nie potrwa długo” lub „Choć jest teraz trudno, jestem pod wrażeniem tego, jak dobrze sobie radzisz i że możemy się tym dzielić i rozmawiać”. 

6. Oferuj pomoc w rozwiązaniu problemu 
Jeśli wysłuchałeś, potwierdziłeś i zaoferowałeś pocieszenie, a nastolatek nadal jest zdenerwowany, następnym krokiem może być zapytanie: „Czy potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu tego problemu?”. Prośba o pozwolenie na zaoferowanie wsparcia, a nie tylko udzielanie porad, może pomóc w podtrzymaniu rozmowy z nastolatkiem. Czasami młodzi ludzie mówią: „Nie, chcę się tylko wygadać” i możesz mieć pewność, że słuchanie to całe wsparcie, jakiego potrzebują. A jeśli powiedzą „Tak”, będą o wiele bardziej otwarci na skorzystanie z naszej mądrości. 

7. Podziel problem na dwa 
Jeśli dziecko zaakceptuje Twoją pomoc w rozwiązaniu problemów, przydatne może być podzielenie wyzwań na dwie kategorie: rzeczy, które można zmienić i rzeczy, których nie można zmienić.

8. W przypadku rzeczy, które można zmienić, zróbcie burzę mózgów na temat możliwych rozwiązań
Pomóż dziecku skupić uwagę na znalezieniu rozwiązań problemów, w których można dokonać znaczących zmian. 

9. To, czego nie można zmienić, pomóż dziecku zaakceptować 
Wspieraj nastolatka w robieniu wszystkiego, co w jego mocy, aby zaakceptować problemy, które nie są łatwe do rozwiązania. Jednym ze sposobów, aby pomóc młodym ludziom w akceptacji, jest rozmowa o tym, ile mają sił. Można powiedzieć: „Nie masz tyle sił, żeby rozwiązać wszystkie problemy świata, więc zachowaj je na problemy, w których naprawdę możesz coś osiągnąć. Nie marnuj ich na wyzwania, których nie możesz obecnie kontrolować”. 

Bądź partnerem swojego dziecka w radzeniu sobie z trudnymi lub przytłaczającymi emocjami. Twoja obecność i wsparcie są cenne dla nastolatka i na pewno pomogą mu w tym trudnym momencie w jego życiu.