Troska o emocjonalny dobrostan dzieci może być łatwo pominięta podczas sytuacji kryzysowych. Zwracając uwagę na potrzeby dzieci i budując poczucie stabilności, możesz zapewnić im niezbędne wsparcie, aby przetrwały ten trudny czas.
Sprawdź wskazówki przygotowane przez ekspertów UNICEF, które pomogą wspierać twoje dziecko w czasie sytuacji kryzysowej.
Jak możesz pomóc swojemu dziecku
Rozpocznij rozmowę i daj dziecku przestrzeń do otwartego dzielenia się myślami i uczuciami. Pokaż, że słuchasz i zależy Ci na tym, by dowiedzieć się, co czuje. Możesz także podzielić się tym, że ty również czujesz niepokój. To pomoże dziecku zrozumieć, że nie jest sam i przeżywacie tę sytuację razem.
Zapewnij spokój. Daj swoim dzieciom poczucie bezpieczeństwa przez wspólne spędzanie czasu i okazywanie większej czułości. Ponieważ dzieci odbierają emocjonalne sygnały, czy to poprzez mowę ciała czy wyraz twarzy, staraj się zachować spokój i mów do swoich dzieci w sposób uspokajający. Postaraj się utrzymać pewną rutynę, taką jak chodzenie spać czy jedzenie o ustalonych, stałych porach, aby dać dzieciom poczucie stabilności.
Sprawdzaj stan emocjonalny dziecka
Opiekunowie powinni regularnie sprawdzać, jak czuje się dziecko pod kątem emocjonalnym. Monitorowanie stanu emocjonalnego dziecka polega na pytaniu dzieci "jak się czują?" w sposób bezpośredni lub pośredni. Jedną z metod jest poproszenie go o narysowanie lub namalowanie obrazka. Poproś dziecko, aby opowiedziało więcej o obrazku, co narysowało lub dlaczego użyło np. określonego koloru. Niektórym dzieciom może to pomóc w rozmowie o tym, jak się czują, podczas gdy inne mogą woleć jedynie pokazać swoją pracę, bez podejmowania rozmowy. Pozwól dziecku zdecydować samodzielnie.
Chociaż wiele dzieci może wydawać się spokojna przez miesiąc lub dłużej po stresującej sytuacji, zobojętnienie po jakimś czasie może minąć. Dziecko nawet po kilku miesiącach od trudnego wydarzenia może zacząć wykazywać symptomy traumy. Pewien poziom niepokoju jest normalny, ale jeśli nie ustąpi po kilku miesiącach lub jeśli twoje dziecko doświadcza bardziej ekstremalnych symptomów, takich jak ataki paniki czy chęć wyrządzenia sobie lub innym krzywdy, natychmiast skontaktuj się z lekarzem rodzinnym lub psychologiem.
Obserwuj oznaki emocjonalnego niepokoju
Dzieci w różny sposób reagują na niekorzystne zdarzenia w ich otoczeniu. Mogą różnie okazywać niepokój i stres w zależności od wieku. Niektóre ich oznaki mogą być nieoczywiste dla rodziców i opiekunów.
Dzieci 0-3 lata
- większe niż zwykle lgnięcie od opiekunów
- powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
- zaburzenia snu i odżywiania
- większa drażliwość
- zwiększona nadpobudliwość
- silniejszy lęk
- zwiększona potrzeba uwagi
- częstszy płacz
Dzieci 4-6 lat
- lgnięcie do osób dorosłych
- powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
- zaburzenia snu i odżywiania
- większa drażliwość
- słabsza koncentracja
- dziecko staje się bardziej bierne lub bardziej pobudzone
- przerywanie zabawy
- przyjmowanie ról dorosłych
- ograniczona chęć do rozmowy
- zwiększony niepokój lub martwienie się
Dzieci 7-12 lat
- wycofanie
- częsty niepokój o inne osoby dotknięte trudną sytuacją
- zaburzenia snu i odżywiania
- narastający lęk
- większa drażliwość
- częsta agresja
- nerwowość
- słaba pamięć i koncentracja
- objawy fizyczne/psychosomatyczne
- częste rozmowy o stresującym wydarzeniu lub powtarzające się zabawy
- poczucie winy lub obwinianie się
Dzieci 13-17+
- obniżony nastrój
- nadmierna troska o innych
- poczucie winy i wstydu
- coraz częstsze przeciwstawianie się autorytetom
- zwiększone podejmowanie ryzyka
- agresja
- zachowania autodestrukcyjne
- poczucie beznadziei
Poniżej wspólne dla wszystkich grup wiekowych symptomy fizyczne, które mogą wystąpić u dzieci w sytuacjach stresowych*
- zmęczenie
- ucisk w klatce piersiowej
- duszności
- suchość w ustach
- osłabienie mięśni
- ból brzucha
- zawroty głowy
- drgawki
- bóle głowy
- ogólne bóle ciała
* Mogą to być także objawy choroby, dlatego należy zabrać dziecko na wizytę do lekarza, aby wykluczyć wszelkie dolegliwości.
Doraźne sposoby, aby uspokoić siebie i swoje dziecko
Oddychanie brzuszne
Często w stresie oddychamy płytko, wysoko w klatce piersiowej i zapominamy o głębokim wdechu do przepony. Oddychanie w ten sposób jest bardzo uspokajające i pomaga dostarczyć tlen głęboko do płuc.
Jak to zrobić? Połóż rękę na brzuchu, weź 5 głębokich oddechów, spędź 5 sekund na wdychaniu i 5 sekund na wydychaniu powietrza, wdychając powietrze przez nos i wydychając je przez usta. Wyjaśnij, że kiedy dziecko robi wdech, delikatnie nadyma brzuch jak balon, a kiedy robi wydech, powietrze powoli opuszcza balon.
Moje wyjątkowe miejsce
Czasami świat wokół nas może wydawać się przytłaczający. Poświęcając chwilę na wyobrażenie sobie, że znajdujemy się w spokojnym miejscu bez stresu, dzieci mogą poczuć się mniej zestresowane.
