Rozmowa o zmianie klimatu z dzieckiem może być trudna dla wielu rodziców. To naturalne, że chcemy chronić dzieci przed stresem i zmartwieniami. Jednak jest ona niezbędna, aby nasze pociechy nie czerpały informacji z niepewnych źródeł.
Zmiana klimatu zachodzi na naszych oczach i prawie każde dziecko na świecie odczuje jej skutki.
Temat kryzysu klimatycznego może wzbudzać w dziecku wiele różnych emocji, takich jak niepokój, strach, smutek i złość, które są całkowicie naturalnymi reakcjami na coś tak niszczycielskiego, jak zmiana klimatu. Możesz pomóc dziecku zrozumieć, z czego ona wynika i jak można jej przeciwdziałać.
Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, jak przeprowadzić szczerą i podnoszącą na duchu rozmowę z dzieckiem na temat zmiany klimatu, bez ignorowania faktów i skali problemu.
1. Odrób pracę domową
Nikt nie zna wszystkich odpowiedzi na pytania, dotyczące zmiany klimatu i nie ma nic złego w tym, jeśli ty również ich nie znasz. Istnieje jednak wiele wiarygodnych źródeł wiedzy dostępnych online w formie wykładów, filmów czy artykułów, które mogą pomóc ci odświeżyć i poszerzyć twoją wiedzę na ten temat. Na przykład w bazie wiedzy UNICEF Polska lub na portalu Nauka o klimacie można znaleźć wiele sprawdzonych przez ekspertów treści edukacyjnych. Warto także porozmawiać z innymi rodzicami, aby dowiedzieć się, jak podchodzą do tematu zmian klimatycznych w rozmowie ze swoimi dziećmi.
Pamiętaj, nie ma nic złego w tym, że nie jesteś w stanie odpowiedzieć na wszystkie pytania dziecka — potraktuj to jako okazję do wspólnej nauki.
2. Słuchaj
Aby rozpocząć rozmowę z dzieckiem na temat zmian klimatycznych, warto najpierw dowiedzieć się, co już wie i co sądzi na ten temat. Możesz być zaskoczony tym, jak bardzo twoje dziecko jest świadome w tym obszarze. Wykorzystaj to jako okazję do wysłuchania jego obaw i nadziei związanych z przyszłością naszej planety. Poświęć dziecku całą swoją uwagę i nie odrzucaj ani nie bagatelizuj jego obaw. Uświadom je, że zawsze, na dowolny temat może z tobą porozmawiać.
3. Wykorzystuj podstawowe informacje
Znasz swoje dziecko najlepiej, więc upewnij się, że informacje, które chcesz mu przekazać, będą dla niego odpowiednie. Dobrym punktem wyjścia do rozmowy może być odniesienie zmiany klimatu do codziennego życia i wspólne ustalenie najważniejszych faktów. Możesz wyjaśnić, na czym polega, mówiąc np.:
Ludzie spalają paliwa kopalne, takie jak węgiel i ropa naftowa, aby móc jeździć samochodami, latać samolotami i dostarczać prąd do miast i domów. Spalanie tych paliw uwalnia do atmosfery gazy cieplarniane, które otaczają naszą planetę niczym bańka, sprawiając, że klimat staje się coraz cieplejszy. Cieplejsza planeta oznacza częstsze i gwałtowniejsze zjawiska pogodowe, takie jak powodzie czy burze. Wraz z ocieplaniem się planety topnieją lodowce, co powoduje podnoszenie się poziomu mórz i oceanów. Zmiana klimatu to bardzo poważny problem, ale wielu naukowców, a nawet młodych ludzi intensywnie pracuje, aby znaleźć rozwiązania i wprowadzić pozytywne zmiany. My też możemy swoimi działaniami się do nich przyczynić.
Warto, aby zmiany klimatu uczynić czymś bardziej namacalnym. Świetnie nadają się do tego zdjęcia czy filmy. Warto skorzystać z bezpłatnej biblioteki obrazów dostępnej na stronie projektu Climate Visuals. Znajdziesz tam bazę zdjęć, ukazujących problem kryzysu klimatycznego, ale też przykłady rozwiązań, które pozwalają im przeciwdziałać.
4. Wyjdź na zewnątrz
Zadbaj o to, aby jak najczęściej umożliwiać dziecku kontakt z naturą. Zachęcanie dziecka do zabawy na świeżym powietrzu pomaga pielęgnować jego szacunek dla przyrody, ale też stanowi wartościowy sposób spędzania wspólnie czasu.
Kiedy przebywacie na zewnątrz, zatrzymajcie się i rozejrzyjcie się wokół siebie. Przyjrzyjcie się temu, co was otacza – bez względu czy jest to drzewo, chmura, pajęczyna czy przelatujący ptak – obserwujcie otaczające was elementy przyrody. Prosta czynność polegająca na zwolnieniu i poświęceniu czasu na docenienie piękna otaczającego nas świata może pomóc dzieciom rozwinąć ciekawość i podziw dla natury. Możecie również posadzić razem nasiona, aby potem móc obserwować, jak wyrasta z nich roślina.
5. Skup się na rozwiązaniach
Dla każdego omawianego problemu postaraj się wskazać jakieś rozwiązanie. Poszukajcie razem osób, które aktywnie pracują nad sposobami przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Omów pozytywne i inspirujące historie, które znajdziecie w internecie lub we własnej społeczności.
Porozmawiajcie o działaniach, które podejmujecie w domu na rzecz środowiska i klimatu – takich jak zmniejszanie ilości odpadów, oszczędzanie wody, recykling, gaszenie światła czy wyłączanie nieużywanych urządzeń.
Warto być świadomym, że każdy może przyczynić się do walki ze zmianami klimatu.
Przedyskutujcie pomysły na inne działania, które możecie podjąć w rodzinie lub w lokalnej społeczności. Może, zamiast jazdy samochodem warto wybrać spacer lub przejażdżkę rowerem? A może posadzicie razem drzewo?
6. Działaj
Młodzi ludzie na całym świecie angażują się w działania na rzecz klimatu i apelują do decydentów. Niektórzy poświęcają się wymyślaniu sposobów bardziej efektywnego wykorzystania energii, dzielą się swoimi rozwiązaniami w mediach społecznościowych, inni biorą udział w klimatycznych marszach. Uświadom swoje dziecko, że wiele młodych ludzi staje w obronie naszej planety i oni też mogą zaangażować się w różnego rodzaju działania. Jeśli wykażą zainteresowanie, zapoznaj je z sylwetkami młodych aktywistów klimatycznych.
Dobrym przykładem mogą być Młodzi Ambasadorzy Klimatu z Konina.
Pamiętaj, aby nie narzucać dziecku żadnej ścieżki działań – może to wywołać w nim uczucie przytłoczenia, niepokoju i ciężaru odpowiedzialności. Pozwól im we własnym zakresie dojrzeć do mocniejszego zaangażowania. Ważne, aby twoje dziecko było świadome, że może się do ciebie zwrócić. Podkreśl także, że walka ze zmianami klimatu jest globalną odpowiedzialnością, która zaczyna się od działań lokalnych.
Pierwsze rozmowy o zmianie klimatu mogą być trudne, ale ważne jest, aby je kontynuować. Bieżąca komunikacja ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza jeśli dotyka tematów, które kształtują przyszłość wszystkich dzieci na naszej planecie.
