Epidemie cholery w XIX wieku zdziesiątkowały ludność świata. W 1854 roku, gdy choroba zbierała swoje żniwo w Londynie, John Snow udowodnił, że jej źródłem była jedna z miejskich pomp, a więc skażona woda pochodząca z Tamizy. Dziś dzięki sieci wodociągów oraz poprawie standardów opieki medycznej w państwach o wysokich dochodach udało się niemal całkowicie wyeliminować cholerę. Jednak w wielu miejscach na świecie dalej stanowi śmiertelne zagrożenie. Mimo że wiemy, jak ją pokonać, nadal odbiera życie tysiącom dzieci rocznie.
Jak można zarazić się cholerą?
Cholera jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez szczep przecinkowca cholery. Występuje głównie w regionach, w których dostęp do bezpiecznej wody pitnej jest ograniczony lub niemożliwy. Zarażenie odbywa się zwykle poprzez spożycie skażonej przecinkowcem wody lub żywności (przede wszystkim owoców morza, owoców i warzyw). Zakłócenia w systemach wodno-sanitarnych (spowodowane np. konfliktem zbrojnym), zamieszkiwanie miejskich slumsów oraz przesiedlenia ludności do nieodpowiednio zarządzanych i przeludnionych obozów mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby.
W zeszłym miesiącu WHO poinformowało, że na całym świecie 22 kraje walczą obecnie z epidemiami cholery.
Zmiany klimatu i związane z nimi ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak intensywne opady deszczu i powodzie również zwiększają ryzyko pojawienia się cholery wśród społeczności. Intensywny obieg wody często prowadzi do zanieczyszczenia źródeł wody pitnej, narażając na zachorowania całe rodziny, a zwłaszcza dzieci poniżej 5. roku życia.
Cholera u większości chorych nie ma ostrego przebiegu, a nawet gdy tak jest, możemy ją wyleczyć.
Przebieg choroby i jej leczenie
Choroba ta w większości przypadków przebiega bezobjawowo lub z ujawnieniem stosunkowo łagodnych symptomów. Jednak nawet chorzy bezobjawowi są w stanie zarażać, powodując rozprzestrzenianie się cholery. U około 10% pacjentów powoduje ostrą wodnistą biegunkę, wymioty, odwodnienie, zapadnięcie oczu, utratę elastyczności skóry, suchość w jamie ustnej i wyostrzenie rysów twarzy (tzw. Twarz Hipokratesa). Nieleczona może doprowadzić do śmierci w kilka godzin.
Samo leczenie cholery nie jest skomplikowane. Największą trudnością jest dotarcie z pomocą medyczną w jak najkrótszym czasie. Chorym podaje się antybiotyki (tetracykliny) oraz dba się o ich odpowiednie nawodnienie. Światowa Organizacja Zdrowia oraz UNICEF zapewniają specjalne saszetki ORS - doustne sole nawadniające, zawierające glukozę i niezbędne składniki mineralne do rozpuszczenia w litrze wody, które mogą uratować życie dzieci i ich rodzin.
Nieleczona cholera zabija od 50 do 70% chorych.
Istnieją również skuteczne szczepionki przeciwko cholerze: Dukoral, Shanchol i Euvichol-Plus. Aby zapewnić pełną ochronę, wszystkie te szczepionki wymagają dwóch dawek. UNICEF wraz z partnerami zarządza globalnymi zapasami doustnych szczepionek przeciwko cholerze. Wspólnie przeprowadziliśmy masowe kampanie szczepień, w wyniku których podaliśmy ponad 100 mln dawek preparatu. Kampanie te koncentrowały się na obszarach o zwiększonej podatności na zagrożenia podczas kryzysów humanitarnych.
Nawet w XXI wieku cholera stanowi poważne zagrożenie dla społeczności w wielu regionach świata od Syrii po Haiti.
Walka z epidemią
Syria
Wraz ze Światową Organizacją Zdrowia i partnerami, UNICEF uruchomił kampanię szczepień przeciwko cholerze w Syrii, która 6 lutego 2023 roku została dotknięta dwoma tragicznymi trzęsieniami ziemi. Już we wrześniu ubiegłego roku w kraju ogłoszono wybuch cholery. Trzęsienia ziemi oraz poprzedzające je lata konfliktu wyniszczyły kraj, w którym uszkodzona infrastruktura wodno-sanitarna oraz brak dostępu do bezpiecznej wody pitnej mogą mieć katastrofalne skutki dla całych rodzin. Aby zapewnić ochronę Syryjczykom z obszarów najbardziej dotkniętych skutkami trzęsień ziemi, rozdysponowanych zostanie 1.7 mln dawek szczepionki przeciwko cholerze.
Przekaż darowiznę i pomóż dzieciom w Syrii!
Azja południowo-wschodnia i Afryka
Poza Syrią, cholera pojawia się w południowo-wschodniej Azji oraz Afryce. Jeszcze w drugiej połowie 2021 roku głównymi ogniskami choroby były kraje Afryki Zachodniej. Rok później cholera wstrząsnęła wyspą Haiti, a w ostatnim czasie niepokojące wzrosty liczby zachorowań zanotowano w 11 krajach Afryki Wschodniej i Południowej. W najcięższej sytuacji znajdują się Mozambik i Malawi, gdzie niezdatna do picia woda, nieodpowiednie warunki sanitarne, ekstremalne zjawiska pogodowe, trwające konflikty i niewydolne systemy opieki zdrowotnej sprzyjają rozprzestrzenianiu się cholery.
Mozambik
Cyklon Freddy, który uderzył w marcu, dodatkowo skomplikował sytuację w Mozambiku.
Cyklon Freddy nawiedził kraj aż dwa razy. Władzom udało się przygotować na jego nadejście, dlatego liczba ofiar była mniejsza niż przy innych cyklonach o podobnej skali. Jednak powódź, która nastąpiła w jego wyniku wraz z przerwami w dostawie wody oraz zniszczeniami urządzeń sanitarnych, powoduje gwałtowny wzrost zachorowań na cholerę. Liczba zgłoszonych przypadków wzrosła prawie czterokrotnie – do prawie 10 700 – od początku lutego, a tylko w ciągu ostatniego tygodnia zgłoszono ponad 2300 przypadków.
Malawi
Malawi zmaga się z największą liczbą przypadków tej choroby w swojej historii.
Od początku marca 2022 roku zachorowało ponad 50 tys. osób, a 1500 zginęło. Cholera rozprzestrzeniła się na wszystkie 29 dystryktów kraju, który już wcześniej zmagał się z wieloma trudnościami. Nawet 4.2 mln dzieci w Malawi wymaga pilnej pomocy humanitarnej w zakresie leczenia niedożywienia. Cierpiące na nie dzieci, zwłaszcza poniżej 5. roku życia są dodatkowo narażone na ciężki przebieg cholery w przypadku zachorowania. Wsparcie UNICEF w regionie koncentruje się na dostarczaniu bezpiecznej wody, urządzeń sanitarnych, mydła do rąk, doustnych soli nawadniających oraz uzdatnianiu wody. Edukujemy również społeczność w kwestii profilaktyki, aby zatrzymać transmisję choroby dzięki odpowiednim nawykom higienicznym.
W ostatnich latach liczba przypadków cholery na świecie systematycznie spadała, jednak ta tendencja odwróciła się w 2022 roku. Przypuszcza się, że rok 2023 również przyniesie większą liczbę chorych.
Co dalej? Działania UNICEF w związku z globalnym zagrożeniem cholerą
Mamy do czynienia z poważnym kryzysem i wszystko wskazuje na to, że nawet jeśli w przyszłości sytuacja ulegnie poprawie, najbliższe lata mogą być bardzo trudne i wymagać od nas wiele zaangażowania w walkę z cholerą.
Nie możemy pozwolić na to, żeby dzieci i całe rodziny umierały z powodu choroby, którą tak łatwo leczyć przy odpowiedniej opiece medycznej i której potrafimy zapobiec, stosując szczepionki. Musimy wzmocnić nasze wysiłki, aby zapewnić bezpieczeństwo dzieciom na całym świecie. Kluczowy jest dostęp do bezpiecznej wody pitnej oraz zapewnienie warunków sanitarnych, które pozwolą całym rodzinom na utrzymanie odpowiedniego poziomu higieny. UNICEF na całym świecie działa zarówno zapewniając pomoc medyczną, jak i profilaktykę, dzięki której możemy uniknąć wybuchów kolejnych epidemii.
