Jak rozmawiać na temat zdrowia psychicznego z dzieckiem w wieku 11-13 lat

Ten tekst przeczytasz w 4 minuty.

Gdy dziecko wchodzi w okres dojrzewania, zaczyna lepiej wyrażać swoje uczucia i ma silniejsze rozumienie dobra i zła. Może dokonywać własnych decyzji dotyczących wyboru przyjaciół, aktywności sportowej czy szkoły. Wraz z tą niezależnością pojawia się też większe skupienie na własnej osobowości, zainteresowaniach i przyjaciołach. Do tego dochodzi wiele zmian fizycznych, takich jak na przykład rozpoczęcie miesiączkowania u dziewcząt czy mutacja głosu u chłopców. Dla niektórych dzieci takie zmiany mogą być niepokojące lub nawet przerażające.

Jak rozmawiać na temat zdrowia psychicznego z dzieckiem?

© UNICEF/Dmytro Muntyan

Zmiany fizyczne, wygląd i nawiązywanie przyjaźni - w tym trudnym czasie wiele się dzieje.

Czas zmian
 

Gwałtowne zmiany fizyczne w połączeniu z obawami dotyczącymi własnego wyglądu, a także duże znaczenie przyjaźni mogą wpływać na samopoczucie psychiczne i emocjonalne dziecka. Dla dzieci, które przechodzą przez ten ważny etap rozwoju, może to być trudny czas. Świadomość, że mogą rozmawiać o swoich zmartwieniach lub problemach może wiele zmienić.

Dzieci w tym wieku mogą:

  • doświadczać zmiennych nastrojów - od radości po przygnębienie
  • czuć się obciążone obowiązkami szkolnymi
  • przejawiać problemy z odżywianiem
  • odczuwać smutek lub niepokój, które mogą prowadzić do braku pewności siebie, niskiej samooceny i innych problemów w zależności od indywidualnych emocji dziecka

Jak rozpocząć rozmowę 

Znajdź czas i miejsce na rozpoczęcie rozmowy bez presji i oczekiwań. Dobrym rozwiązaniem może być moment wykonywania obowiązków domowych, gotowania lub wspólnej podróży. Pozwól, aby rozmowa toczyła się naturalnie – niech to będzie luźna konwersacja, a nie przesłuchanie. Kieruj się wrażliwością na nastrój dziecka - jeśli ma zły dzień lub jest zajęte, wybierz inny czas na rozmowę.

Otwarta, szczera i bezpośrednia komunikacja

Jeśli zauważysz zmiany w nastroju lub zachowaniu dziecka, delikatnie je o tym poinformuj i zapytaj, czy chciałoby o tym porozmawiać.

Przykładowo:

  • dziecko wydaje się mniej towarzyskie niż wcześniej – „Czy się z kimś się pokłóciłeś/aś?
  • oceny dziecka w szkole pogorszyły się – „Czy jest jakiś konkretny przedmiot, z którym masz trudności?”
  • dziecko wydaje się bardziej rozdrażnione, smutniejsze lub cichsze – „O czym myślisz?”

Co warto zrobić

Słuchaj:Staraj się aktywnie słuchać tego, co mówi dziecko, nie pozwalając, aby twoje myśli i osądy kierowały rozmową. Szanuj dziecko i zachęcaj je do wyrażania swoich opinii.

Zaakceptuj:Zapewnij dziecko, że rozumiesz jego myśli i uczucia, zachęć je, aby było wobec ciebie otwarte i daj znać, że jesteś przy nim. Przypomnij mu, że też kiedyś byłeś/-aś w tym wieku i pamiętasz, jak doświadczałeś/-aś tych samych uczuć.

Zaproponuj rozwiązanie:Zapytaj dziecko, czy zastanowiło się nad tym, co należałoby zmienić, aby sytuacja uległa poprawie - „Jak myślisz, co należałoby zrobić?”. Jeśli nie wie, zaproponuj, że je wysłuchasz i wspólnie o tym porozmawiacie. Wspieraj dziecko w taki sposób, aby poczuło się lepiej.

Czego nie robić

  • Nie mów dziecku, co powinno zrobić. Zamiast tego zapytaj, jak możesz mu pomóc.
  • Nie odrzucaj i nie umniejszaj uczuć dziecka. Pamiętaj, że trudno jest mówić o uczuciach, które mogą być niezrozumiałe.
  • Nie kłóć się. Obserwuj własne myśli i uczucia i uważaj na konflikty. Staraj się rozwiązywać nieporozumienia lub kłótnie tak szybko, jak to możliwe, a jeśli już dojdzie do kłótni, przeproś i zacznij od nowa.
  • Nie obwiniaj innych. Kiedy mówisz np. „To wina szkoły!” uzewnętrzniasz problem, ale go nie rozwiązujesz.
  • Nie porównuj. Unikaj mówienia rzeczy takich jak „Inne dzieci nie mają takich problemów”.

Pamiętaj: Cierpliwość i konsekwencja są najważniejsze.

W tym wieku dziecko może okazywać ci mniej uczuć i czasami wydawać się niegrzeczne lub porywcze. W miarę jak dzieci stają się coraz bardziej niezależne i chcą mieć większą kontrolę, prawdopodobnie czasami napotkasz z ich strony opór. Tego typu rozmowy są dla dziecka czymś nowym i czasami mogą być dla niego niekomfortowe. Pamiętaj, że może to zająć trochę czasu, ale staraj się dawać mu jasno do zrozumienia, że je kochasz i myślisz tylko o jego dobru.

Zobacz również

Śmiercionośny atak na Ukrainę

Śmiercionośny atak na Ukrainę

Podczas śmiercionośnego ataku rakietowego na Ukrainę zginęło lub zostało rannych co najmniej 150 osób. Poważnym uszkodzeniom uległ szpital dziecięcy Okhmatdyt w Kijowie - największy w kraju ośrodek medyczny dla najmłodszych. 

Więcej
Zmiana klimatu to coraz więcej dzieci żyjących w ekstremalnych warunkach

Zmiana klimatu to coraz więcej dzieci żyjących w ekstremalnych warunkach

Z powodu zmiany klimatu świat staje się coraz bardziej niebezpiecznym miejscem dla dzieci. Powoduje ona odwrócenie ciężko wypracowanego postępu w zakresie poprawy warunków życia i zdrowia najmłodszych. 

Więcej
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN kolejny rok wspiera dzieci jako „Przyjaciel UNICEF”

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN kolejny rok wspiera dzieci jako „Przyjaciel UNICEF”

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN przedłużyło udział w programie „Przyjaciel UNICEF” o kolejny rok, przekazując środki m.in. na pomoc dzieciom w strefach konfliktu.

Więcej