Szczepionki chronią dzieci przed chorobami, które mogą prowadzić do poważnego uszczerbku na zdrowiu, a nawet śmierci. Podanie odpowiedniej dawki stymuluje naturalne mechanizmy obronne organizmu i przygotowuje go do szybszej i skuteczniejszej walki z chorobą, a nawet całkowitego uniknięcia jakichkolwiek objawów. Dzięki szczepieniom dzieci mają szansę nie tylko na przetrwanie, ale także lepsze i dłuższe życie - od dzieciństwa po dorosłość.
W takich krajach jak Afganistan, Etiopia, Somalia i Ukraina trwające konflikty zbrojne spowodowały masowe przesiedlenia dzieci i ich rodzin. To z kolei prowadzi do poważnych zakłóceń w harmonogramach szczepień, dostępie do podstawowej opieki medycznej i zaplecza sanitarnego. Na całym świecie 25 mln dzieci rocznie nie jest szczepionych na choroby, które bezpośrednio zagrażają ich życiu i zdrowiu. Około 40% z nich żyje w strefach konfliktu, gdzie opieka medyczna jest niewydolna. Wielu pracowników ochrony zdrowia ginie, a budynki, sprzęt i wyposażenie są niszczone w trakcie walk. Te dzieci są najbardziej narażone na choroby, takie jak odra czy polio, które mogą prowadzić do niepełnosprawności, a nawet śmierci.
Miliony dzieci żyją w trudno dostępnych obszarach dotkniętych kataklizmami, na których trwają walki zbrojne, ale także w przeludnionych, biednych dzielnicach i obozach dla uchodźców. Czynniki te zwiększają ryzyko wystąpienia epidemii oraz jej dotkliwość, gdy już do niej dojdzie. Nie możemy pozwolić, żeby dzieciom działa się krzywda z powodu chorób, którym umiemy zapobiegać. Szczepienia są jednym z naszych najlepszych punktów wyjścia do poprawy zdrowia matek, noworodków i dzieci.
UNICEF wraz z partnerami dociera do dzieci w ponad 100 krajach, aby zapewniać im ratujące życie szczepienia.
Odra
Rok temu (2022) na całym świecie liczba zgłoszonych przypadków odry wzrosła o 79% w porównaniu z tym samym okresem w 2021 roku. Istnieją obawy, że nagły wzrost jest początkiem epidemii, której możemy uniknąć, przeprowadzając masowe kampanie szczepień.
Szczepienie przeciwko odrze może zapobiec ponad 2,1 mln zgonów rocznie.
Odra jest potencjalnie śmiertelną chorobą – jej wirus powoduje gorączkę i charakterystyczną wysypkę, która najpierw pojawia się na twarzy, a następnie rozprzestrzenia na całe ciało. W niektórych przypadkach poważne powikłania mogą obejmować zapalenie płuc, ciężką wodnistą biegunkę, ślepotę, obrzęk mózgu, a nawet śmierć. Odra osłabia układ odpornościowy dziecka i czyni je bardziej podatnym na inne infekcje nawet długo po wyzdrowieniu. Zjawisko to znane jest jako amnezja odpornościowa.
W latach 2000-2018 dzięki szczepieniom udało się zapobiec ponad 23 mln zgonów z powodu odry.
Kraje, które obecnie mierzą się z największymi ogniskami odry to Afganistan, Etiopia, Nigeria, Somalia i Jemen.
Polio
Polio jest bardzo groźną chorobą zakaźną wywoływaną przez poliowirusy, na którą najbardziej narażone są dzieci poniżej 5. roku życia. Zarażenie się poliowirusem może prowadzić do paraliżu, a nawet śmierci.
W połowie XX wieku choroba ta była obecna niemal na całym świecie i zabijała lub doprowadzała do paraliżu ponad pół miliona ludzi rocznie. Pierwszą skuteczną szczepionkę wynaleziono w 1950 roku. Aby całkowicie wyeliminować polio, każde dziecko musi zostać zaszczepione - niestety wiele z nich wciąż nie otrzymuje szczepionki.
UNICEF dystrybuuje ponad 1 miliard szczepionek przeciwko polio rocznie.
Znajdujemy się w końcowej fazie eliminacji polio, jednak ze względu na konflikty zbrojne i kataklizmy ten etap jest najtrudniejszy. Spadek zasięgu szczepień ochronnych spowodował wzrost liczby ognisk polio, dlatego musimy zrobić wszystko, by mimo przeszkód dotrzeć do wciąż niezaszczepionych przeciw tej chorobie osób, a w szczególności dzieci.
Dzięki naszemu wsparciu ponad 400 mln dzieci rocznie zostaje zaszczepionych przeciwko polio.
UNICEF prowadził kampanie szczepień przeciwko polio w Tadżykistanie, Sudanie, Pakistanie, Afganistanie, Malawi, a obecnie także Syrii, która ze względu na skutki trzęsień ziemi narażona jest na wybuch epidemii tej choroby.
Cholera
Cholera to zakażenie jelitowe. Wywołuje ją spożycie żywności lub wody, która jest skażona bakterią Vibrio cholerae. Naukowcy szacują, że każdego roku na świecie odnotowuje się aż 4 mln przypadków cholery i aż 143 tys. zgonów. Po latach spadku liczby przypadków cholera powróciła ze zdwojoną siłą. Ponad 1,1 miliarda ludzi jest zagrożonych zakażeniem - w szczególności dzieci poniżej 5. roku życia.
Cholera jest chorobą, której można w prosty sposób zapobiegać i którą można łatwo leczyć. Dostępne są specjalistyczne szczepionki i metody leczenia. Niestety najbardziej potrzebujące ich dzieci nie mają do nich dostępu. Poprawa warunków sanitarnych oraz dostęp do podstawowej opieki medycznej pozwala w znacznym stopniu zminimalizować ryzyko zachorowania na cholerę.
Oprócz konfliktów zbrojnych także zmiany klimatu przyczyniają się do rozprzestrzeniania się cholery. Cyklony, trzęsienia ziemi, susze i powodzie utrudniają dostęp do czystej i bezpiecznej wody. W konsekwencji dzieci i ich rodziny korzystają z niepewnych i niesprawdzonych źródeł, co naraża je na większe ryzyko zachorowania na choroby przenoszone drogą wodną.
Z największą liczbą przypadków tej choroby zmaga się Malawi. Cholera pojawia się także w południowo-wschodniej Azji i Afryce, Mozambiku i Syrii.
Przeczytaj: Cholera - zapomniana choroba, czy śmiertelne zagrożenie
Szczepienia w Polsce
Szczepionki są bezpieczne. Prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań spowodowanych chorobą jest znacznie większe niż prawdopodobieństwo, że dziecku zaszkodzi sama szczepionka. Wszystkie szczepionki przechodzą odpowiednie testy bezpieczeństwa, w tym badania kliniczne, zanim zostaną zatwierdzone do użytku publicznego. Rejestrowane i rozprowadzane są tylko te szczepionki, które spełniają rygorystyczne normy jakości.
Szczepienie przeciw odrze jest obowiązkowe i bezpłatne.
Obejmuje podanie dwóch dawek szczepionki MMR – pierwsza w 13-15 miesiącu życia (podstawowa) oraz drugiej w 6 roku życia (uzupełniająca). Skuteczność szczepienia po podaniu 2 dawek szczepionki wynosi 98-99% i utrzymuje się do końca życia.
Niestety w ostatnim dziesięcioleciu obserwujemy w Polsce spadek odsetka dzieci zaszczepionych przeciw odrze, śwince i różyczce.
Odporność populacyjna musi wynosić przynajmniej 95%, aby móc zapobiegać rozprzestrzenianiu się odry. W Polsce wyszczepialność wśród dzieci do 3 r.ż. w 2022 r. wyniosła 90,9% (I dawka) oraz 77,4% (II dawka w grupie dzieci do 7 r.ż.). Te dane wskazują, że zagrożeni są nie tylko najmłodsi, których rodzice nie chcą się szczepić, ale również dzieci, które nie mogą być zaszczepione ze względów zdrowotnych. Od 1 stycznia do 15 kwietnia 2024 w Polsce odnotowano 75 przypadków zachorowań na odrę. To dwukrotnie więcej niż w całym roku 2023 (36 przypadków).
Każdego roku szczepionki ratują życie nawet 3 milionom dzieci na całym świecie.
Sytuacja w Ukrainie
Niski poziom szczepień w Ukrainie oznacza, że uchodźcy są narażeni na choroby, którym można zapobiec. Już przed wojną Ukraina była narażona na wysokie ryzyko wybuchu epidemii polio - tylko 55% ukraińskich dzieci było zaszczepionych przeciwko tej chorobie. Tymczasem niski zasięg szczepień przeciwko odrze (obecnie na poziomie 78%), doprowadził do tego, że w 2018 roku Ukraina mierzyła się z 47 tys. przypadków odry. Dzieci powinny być chronione przed chorobami, którym można zapobiegać za pomocą szczepionek, niezależnie od tego, gdzie mieszkają.
W ciągu ostatnich dwóch dekad dzięki szczepionkom uodporniono ponad 1,1 miliarda dzieci.
Szczepienia ratują życie
Inwestując w silne systemy szczepień, możemy dotrzeć do najbardziej zagrożonych dzieci. Szczepienia przeciwko 10 kluczowym chorobom w 98 krajach mogą w ciągu dekady uratować 32 miliony istnień, z których większość stanowią dzieci.
Dzięki regularnemu wsparciu Darczyńców możemy ratować ich życie, przeprowadzając akcje szczepień. Zostań stałym Darczyńcą UNICEF. Dołącz do programu UNICEF365 i pomagaj dzieciom każdego dnia.
