UNICEF Polska – pomagamy dzieciom

Skala i stopień problemów ze zdrowiem psychicznym nastolatków w Europie są alarmujące. Samobójstwo to druga najczęstsza przyczyna śmierci młodych ludzi w Europie. Więcej dzieci w wieku od 15 do 19 lat umiera tylko na skutek wypadków drogowych.

UNICEF przygotował analizę sytuacji zdrowia psychicznego dzieci w Europie oraz trendów wpływających na ich dobrostan. Publikacja organizacji jest częścią flagowego raportu UNICEF „The State of the World’s Children 2021; On My Mind: promoting, protecting and caring for children’s mental health”. Niepokojące dane na temat stresu, jakiego doświadczają nastolatki, skłoniły UNICEF do wydania zaleceń dla rządów państw w całej Europie oraz instytucji Unii Europejskiej.  

Według raportu, 19% chłopców w Europie w wieku od 15 do 19 lat cierpi na skutek zaburzeń zdrowia psychicznego. Wśród dziewcząt jest to ponad 16%. Co więcej, dziewięć milionów nastolatków w Europie (dzieci w wieku 10-19 lat) żyje z zaburzeniem psychicznym. Depresja i zaburzenia lękowe odpowiadają za ponad połowę przypadków. Autorzy publikacji wskazują, że roczna utrata kapitału ludzkiego w Europie wynikająca z ogólnych schorzeń psychicznych u dzieci w wieku poniżej 19 lat wynosi aż 50 miliardów euro.

Pandemia COVID-19 sieje spustoszenie w życiu młodych ludzi. Uwypukliła także niektóre czynniki zagrażające naszemu zdrowiu psychicznemu: izolację, napięcia rodzinne czy utratę dochodów, powiedziała Królowa Matylda, Królowa Belgów podczas prezentacji publikacji w Brukseli. Musimy zrobić wszystko w celu wzmocnienia i poprawy naszego stanu zdrowia oraz systemów społecznych, aby zapewnić każdemu dziecku szczęśliwe dzieciństwo.

Sytuacja zdrowia psychicznego dzieci w Polsce

Według analizy UNICEF, częstotliwość występowania zaburzeń psychicznych u dzieci w wieku 10-19 lat w Polsce wynosi 10,8%. To ponad 409 tysięcy nastolatków (181 tysięcy dziewcząt i 228 tysięcy chłopców). Tak niski odsetek wynika z dużej liczby dzieci w Polsce, które nie są diagnozowane. Niestety stan profilaktyki i dostępności specjalistycznych usług w zakresie zdrowia psychicznego jest w naszym kraju dramatyczny.

Z kolei, według raportu Najwyższej Izby Kontroli, łącznie 630 tysięcy dzieci w Polsce wymaga specjalistycznej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej. Wprawdzie oficjalne dane wskazują, że w ubiegłym roku 843 dzieci próbowało odebrać sobie życie, ale eksperci szacują, że prób samobójczych było od 80 do 100 razy więcej. Oznacza to, że każdego miesiąca ponad siedem tysięcy dzieci w naszym kraju próbowało popełnić samobójstwo. Dlatego UNICEF Polska apeluje o pilną poprawę dostępności do usług w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w naszym kraju. Każdy może podpisać się pod apelem za pośrednictwem strony: unicef.pl/apel-zdrowie-psychiczne.

Co rekomenduje UNICEF?

Przygotowana przez UNICEF analiza sytuacji zdrowia psychicznego wśród młodych w Europie to dość ponura lektura, powiedział Geert Cappelaere, przedstawiciel UNICEF ds. Instytucji Unii Europejskiej. Istnieją jednak działania, które mogą być podjęte przez rządy państw, instytucje UE, rodziny i szkoły dla poprawy tej sytuacji. Na tym powinniśmy się skupić.

Oprócz inwestycji w wysokiej jakości opiekę nad dziećmi, relacje rodzicielskie oraz środki przyjazne rodzinie we wszystkich sektorach, UNICEF zidentyfikował pięć kluczowych interwencji, które mogą być podjęte przez instytucje europejskie i rządy państw: 

1. Wsparcie najbardziej potrzebujących grup w dostępie do opieki psychiatrycznej i poprawę infrastruktury regionalnej.
2. Włączenie dostępu do usług w zakresie zdrowia psychicznego do krajowych planów działania.
3. Szkolenia dla nauczycieli i personelu; tworzenie bezpiecznych przestrzeni dla dzieci do dyskusji. Unia Europejska powinna wspierać inicjatywę „bezpiecznego uczenia się”, aby położyć kres przemocy w szkołach.
4. Zainwestowanie odpowiednich środków w szkolenia dla pracowników ochrony zdrowia i pracowników socjalnych w zakresie zdrowia psychicznego dzieci-uchodźców i dzieci-migrantów.
5. Włączanie działań dotyczących zdrowia psychicznego do oficjalnej pomocy rozwojowej i programów pomocy humanitarnej.

###

Więcej informacji
Lista państw ujętych w analizie UNICEF: Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Islandia, Irlandia, Włochy, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Niderlandy Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Wielka Brytania.

Źródła danych
Szacunki dotyczące przyczyn zgonów wśród nastolatków oparte są na danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Szacunki dotyczące częstości występowania zdiagnozowanych zaburzeń psychicznych opierają się na badaniu „Global Burden of Disease Study” Instytutu Pomiarów i Oceny Stanu Zdrowia (IHME).