Testament zawierający rozporządzenie swoim majątkiem na wypadek śmierci warto sporządzić niezależnie od wieku. Dobrymi momentami są ślub, narodziny dzieci, rozwód, przejście na emeryturę. Te wydarzenia zmieniają naszą sytuację życiową i powinniśmy się wtedy zastanowić, kogo chcemy wyznaczyć do dziedziczenia naszego życiowego dorobku. Jedną z form uznawanych za najbardziej pewną jest testament notarialny. Dowiedz się, jaki wydatek wiąże się z jego sporządzeniem.
Czym jest testament i jakie są jego rodzaje?
Testament jest dokumentem, w którym testator spisuje swoją ostatnią wolę, czyli wskazuje, kto po jego śmierci ma odziedziczyć majątek. W zależności od rodzaju konieczne jest spełnienie określonych wymagań. Brak dopełnienia formalności może prowadzić do stwierdzenia nieważności oświadczenia.
W Polsce przepisy prawa wyróżniają dwie podstawowe formy testamentu – zwykłe i szczególne. W pierwszej grupie można wymienić:
- testamenty notarialne – sporządzane u notariusza,
- testamenty holograficzne – spisane własnoręcznie.
Testamenty szczególne to z kolei m.in. testament ustny oraz wojskowy. Testament ustny wymaga obecności trzech świadków, którzy potem muszą potwierdzić w sądzie wolę zmarłego.
Jakie są zalety testamentu notarialnego?
Sporządzenie testamentu u notariusza ma wiele zalet. Przede wszystkim udając się do kancelarii, nie musisz martwić się o sformułowanie treści oświadczenia ani dopełnienie innych formalności. O wszystko zadba specjalista. Ryzyko późniejszego unieważnienia takiego testamentu jest minimalne.
Warto również wskazać, że w przypadku sporządzenia testamentu u notariusza podpisany przez testatora oryginał dokumentu pozostanie w kancelarii. Testator otrzymuje wypisy tak jak w przypadku innych dokumentów notarialnych. Testament może być również zarejestrowany bezpłatnie w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Dzięki temu unikniesz zagubienia bądź zniszczenia swojej ostatniej woli.
Każda czynność notarialna wiąże się z opłatą. Taksa notarialna jest pobierana również za sporządzenie testamentu.
Ile kosztuje testament u notariusza?
Zastanawiasz się, ile kosztuje testament u notariusza? Koszt sporządzenia testamentu będzie najniższy, jeśli dokument będzie zawierał jedynie powołanie do spadku i wyniesie w takim przypadku 50 zł netto (61,50 zł brutto) plus opłata za wypis. Oddzielnie płaci się za dodatkowe zapisy.
Od czego zależy koszt testamentu notarialnego?
Ostateczna cena, jaką będzie musiał uiścić testator, zależy od treści testamentu notarialnego.
Stawka będzie wyższa, jeśli w testamencie dodatkowo umieszczony zostanie zapis zwykły lub windykacyjny. Pierwszy to koszt 184,50 złotych z VAT. Tyle samo zapłacisz również za uwzględnienie w testamencie takich rozporządzeń jak polecenie bądź wydziedziczenie. Zapis windykacyjny wygeneruje wydatki co najmniej 246 złotych brutto.
Jeśli zapisów windykacyjnych jest kilka, ostateczny koszt testamentu notarialnego zależy od indywidualnej interpretacji przepisów. Część notariuszy twierdzi, że bez względu na liczbę zapisów powinno się pobierać jedną opłatę. Można się jednak również spotkać ze stanowiskiem, że każdy kolejny zapisywany przedmiot generuje nową opłatę. Znalezienie kancelarii, która przychyla się ku pierwszej interpretacji, pozwoli oszczędzić sporą sumę.
Czym się różni zapis zwykły od windykacyjnego?
Zapis windykacyjny może być ustanowiony tylko w testamencie notarialnym, podczas gdy zapis zwykły można zawrzeć w testamencie sporządzonym w formie dowolnej. W przypadku pierwszego rozwiązania przedmiot zapisu (np. pierścionek po babci) nabywa się z mocy prawa w chwili śmierci spadkodawcy, natomiast w przypadku zapisu zwykłego spadkobierca musi dochodzić spełnienia zapisu od pozostałych spadkobierców.
Dodatkowo należy wskazać, że zapis zwykły umożliwia zastrzeżenie warunku lub terminu, co jest kategorycznie zabronione w odniesieniu do zapisu windykacyjnego. Np. testator może zastrzec, że jego dziecko wejdzie w posiadanie zapisu zwykłego, gdy skończy studia albo w wieku np. 21 lat, a nie 18, jak przewiduje prawo. Zapis windykacyjny ogranicza też katalog rzeczy, które mogą być jego przedmiotem. Zgodnie z art. 9811 kodeksu cywilnego przedmiotem zapisu windykacyjnego może być tylko:
- rzecz oznaczona co do tożsamości (tzn. rzecz, która charakteryzuje się określonymi właściwościami i nie da się jej zastąpić np. 200-letni zegar),
- zbywalne prawo majątkowe (czyli wszystko, co możesz sprzedać, np. prawo własności, udziały czy akcje),
- przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
- ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności,
- ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.
Czym jest wydziedziczenie?
Testament umożliwia też wydziedziczenie prawnych spadkobierców, których testator uznaje za niegodnych spadku (np. dziecko uzależnione od alkoholu czy narkotyków). Wydziedziczenie to w dużym uproszczeniu pozbawienie uprawnionego człowieka prawa do zachowku. Jego podstawy są ściśle określone w ustawie. Na skutek wydziedziczenia można pominąć w testamencie osoby uprawnione do dziedziczenia z mocy ustawy bez ryzyka, że będą one dochodzić zapłaty od spadkobierców testamentowych zachowku, który najczęściej wynosi połowę udziału, który przypadałby im w przypadku dziedziczenia z ustawy
Czym jest polecenie w testamencie?
W testamencie możesz również umieścić polecenie, czyli zobowiązanie spadkobiercy do podjęcia określonych działań. W testamencie notarialnym koszt to 184,50 złotych z VAT. Ustanowienie polecenia nie czyni nikogo wierzycielem, jednak nie oznacza to, że jego wykonanie będzie zależeć tylko od dobrej woli powołanej osoby.
Wykonania polecenia mogą żądać zarówno spadkobiercy zmarłego, jak i wykonawca testamentu. Zobowiązanie może dotyczyć np. zorganizowania pochówku w określony sposób.
Czy cena testamentu notarialnego zależy od liczby spadkobierców lub wielkości majątku?
Ilość spadkobierców ani wielkość majątku nie mają wpływu na koszt testamentu notarialnego. Czynniki te mogą mieć znaczenie po śmierci spadkodawcy, np. w zakresie ustalenia wysokości podatku od spadków i darowizn . Koszt testamentu u notariusza zależy od treści dokumentu, a dokładną cenę czynności notarialnej poznasz w kancelarii.
Ile kosztuje wypis aktu notarialnego?
Oryginał testamentu po sporządzeniu jest pozostawiany na przechowanie w kancelarii notarialnej. Wydanie wypisu wiąże się z kosztami. Maksymalna stawka w tym przypadku wynosi 6 złotych za każdą rozpoczętą stronę. Aby rozwiać wątpliwości, w § 12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (tj. Dz. U. 2020 r. poz. 1473) określono, że w tym przypadku przez stronę uważa się tekst obejmujący nie mniej niż 25 wierszy.
Ile kosztuje zmiana lub odwołanie testamentu u notariusza?
Sporządzony testament możesz w każdej chwili odwołać albo zmienić. Tym samym nawet sporządzenie testamentu w młodym wieku nie ogranicza testatora na przyszłość. Dużym ułatwieniem jest brak związania formą – odwołać bądź zmienić testament notarialny możesz również w zaciszu własnego domu, pisząc własnoręcznie (nie na komputerze czy maszynie), że odwołujesz testament z dnia …, nr aktu notarialnego itd.
Modyfikacja testamentu u notariusza wiąże się z kosztami. Odwołanie ostatniej woli to koszt maksymalnie 30 złotych. Zmiany testamentu można tez dokonać, sporządzając nowy. Wtedy też trzeba zaznaczyć, ze odwołuje się wszystkie poprzednie.
Gdzie przechowywany jest testament notarialny?
Jak zostało już wcześniej wspomniane, oryginał testamentu pozostaje w kancelarii notarialnej. Notariusz ma obowiązek jego przechowywania przez 10 lat. Po tym terminie przekazuje go do archiwum właściwego sądu rejonowego.
Możesz jednak złożyć wniosek o rejestrację dokumentu w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Wpis nie jest obowiązkowy, jednak znacznie ułatwia odnalezienie testamentu w przyszłości. Dostęp do NORT mają tylko notariusze.
Do momentu śmierci testatora testament w Notarialnym Rejestrze Testamentów jest niejawny. Nie musisz więc obawiać się o poufność rozrządzenia. Możesz jednak w każdej chwili zmienić swój testament bądź go odwołać.
Czy notariusz może odmówić sporządzenia testamentu?
Notariusz może odmówić sporządzenia testamentu, jednak w praktyce są to przypadki nadzwyczajne. Chodzi w szczególności o sytuacje, w których urzędnik poweźmie wątpliwości co do tożsamości testatora bądź jego świadomości i swobody, na przykład na skutek przeprowadzenia krótkiej rozmowy na osobności.
Jeśli jednak wywiad nie wykaże nieprawidłowości, będziesz mógł sporządzić testament u notariusza, bądź odwołać wcześniejsze rozporządzenie.
Pamiętaj, ze Twoje decyzje mają wpływ na życie innych ludzi. Obdarowując biskich, pomagasz im. Możesz tez pomóc najbardziej potrzebującym dzieciom, zapisując część spadku na UNICEF.
