Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci, UNICEF (od ang. United Nations International Children’s Emergency Fund, od 1953 United Nations Children’s Fund) – został utworzony przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych 11 grudnia 1946, by zapewnić żywność i opiekę zdrowotną dla dzieci i matek w krajach, które zostały zniszczone przez II wojnę światową.
Założycielem i jego pierwszym prezesem od 1946 do 1950 r. był polski lekarz Ludwik Rajchman.
UNICEF kieruje się postanowieniami zawartymi w najważniejszym dokumencie dotyczącym dzieci - Konwencji o prawach dziecka. Na całym świecie działa 150 biur krajowych oraz 33 komitetów narodowych - w tym Polski Komitet Narodowy UNICEF, który aktywnie monitoruje wdrażanie Konwencji w Polsce. Działania te mają na celu zapewnienie, że prawa dzieci są przestrzegane, a ich głosy są słyszane i respektowane.
Każdego dnia pracownicy UNICEF działają w 190 krajach i terytoriach, nierzadko w najtrudniejszych miejscach na ziemi, aby dotrzeć z pomocą do najbardziej potrzebujących dzieci. Od ratujących życie szczepień, przez budowę szkół, po natychmiastową pomoc w sytuacji klęski humanitarnej - UNICEF robi wszystko, aby dzieciom żyło się lepiej. Pracuje w małych wioskach i z rządami państw, bo uważa, że każde dziecko, niezależnie od miejsca urodzenia, koloru skóry czy religii, ma prawo do zdrowego i bezpiecznego dzieciństwa.
Każde dziecko ma szansę na przeżycie i rozwój
Każde dziecko ma prawo dorastać w zdrowiu. Niestety, ubóstwo, złe warunki środowiskowe, niedożywienie i brak dostępu do odpowiedniej opieki, w tym opieki zdrowotnej dla matek, sprawiają, że miliony dzieci wciąż muszą walczyć o przetrwanie.
W 2016 roku każdego dnia 15 000 dzieci poniżej 5 roku życia umierało z powodów, którym jesteśmy w stanie zapobiec – z czego 7 000 w pierwszych dniach życia. Ponad 40% dzieci poniżej 5 roku życia może nie rozwinąć w pełni swojego potencjału.
Każde dziecko się uczy
Każde dziecko ma prawo do wysokiej jakości edukacji, od wczesnego dzieciństwa do wieku nastoletniego. Jednak położenie geograficzne, warunki ekonomiczne, nierówność płci, niepełnosprawność, niskie standardy edukacji w szkołach, a także konflikty zbrojne i katastrofy naturalne wpływają na to, że miliony dzieci wciąż nie mogą liczyć na odpowiednie kształcenie.
W 2016 roku ponad połowa dzieci na świecie w wieku przedszkolnym, 61 milionów dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6-12 lat), 60 milionów dzieci w wieku gimnazjalnym i 142 miliony nastolatków w wieku licealnym nie miało dostępu do edukacji. Z powodu konfliktów zbrojnych około 27 milionów dzieci zostało pozbawionych możliwości chodzenia do szkoły. W krajach, gdzie toczy się wojna, dziewczynki są 2,5 raza bardziej narażone na pozbawienie dostępu do edukacji, niż chłopcy. Szacuje się, że 130 milionów dzieci, które osiągnęły wiek czwartoklasistów, nie umie czytać ani liczyć.
Każde dziecko jest chronione przed przemocą i wykorzystaniem
Każde dziecko ma prawo do ochrony przez przemocą, wykorzystaniem i niegodziwym traktowaniem. Mimo to, w wielu miejscach na świecie normy społeczne, praktyki kulturowe, konflikty wewnętrzne, przesiedlenia i inne czynniki pozbawiają najmłodszych bezpieczeństwa i szans na dorastanie w odpowiednich warunkach. W 2016 roku nawet 1 miliard dziewczynek i chłopców doświadczyło jakiejś formy przemocy lub krzywdzących praktyk, w tym przemocy seksualnej. Niemal 750 milionów dziewcząt i kobiet zostało poddanych okaleczeniu narządów płciowych. Przemoc wobec kobiet pozostaje dominującą formą łamania praw człowieka na świecie. Kryzysy humanitarne sprawiają, że bezbronne dzieci są jeszcze bardziej narażone na krzywdę. Jednym z priorytetów UNICEF jest podjęcie wszelkich starań, aby dzieci mogły żyć i rozwijać się w bezpiecznym środowisku.
Każde dziecko żyje w bezpiecznym i czystym otoczeniu
Każde dziecko ma prawo do życia w środowisku sprzyjającym jego bezpieczeństwu i rozwojowi – a więc także wolnym od zanieczyszczeń i innych zagrożeń. Zmiany klimatyczne, brak stanowczej postawy samorządów lokalnych i rządów państw, planowania zabudowy miejskiej i świadomości niebezpieczeństw, jakie niesie zanieczyszczenie środowiska, między innymi dla systemów wodnych i sanitarnych, narażają miliony dzieci na potencjalne niebezpieczeństwo. Szacunkowo 2,4 miliona ludzi na całym świecie – kobiet, mężczyzn, dziewczynek i chłopców – wciąż nie ma dostępu do urządzeń sanitarnych, a ponad 663 miliony osób – dostępu do bezpiecznych źródeł wody pitnej. Niemal 160 milionów dzieci żyje w regionach dotkniętych suszą, zaś około 300 milionów – w miejscach, gdzie zanieczyszczenie powietrza osiąga toksyczny poziom.
Każde dziecko ma równe szanse w życiu
Każde dziecko ma prawo do osiągnięcia pełni swojego potencjału. Jednak skrajne ubóstwo, położenie geograficzne, konflikty zbrojne, dyskryminacja, wykluczenie oraz inne bariery powstrzymują przed tym miliony dzieci, co niesie dla nich konsekwencje na całe życie. Skutki ponoszą też całe społeczeństwa, bowiem nierówność i ubóstwo utrzymują się przez pokolenia. Prawie 385 milionów dzieci żyje w skrajnej biedzie, a sytuację pogarszają czynniki takie jak konflikty zbrojne, kryzysy i postępujące zmiany klimatyczne.